Danilo Kiş

1935’te, bugün Sırbistan sınırları içinde yer alan Subotica şehrinde doğdu. Demiryolu müfettişi olan babası Eduard Kiş, “Kohn” soyadıyla doğmasına rağmen 1867-1918 arasındaki “Macarlaşma” süreci sebebiyle sonradan Kiş soyadını almış bir Macar Yahudisiydi. Danilo’nun çocukluğu boyunca babası inişli çıkışlı bir ruh haline sahipti ve sık sık ruh ve sinir bozuklukları hastanesinde tedavi görüyordu. Danilo bu sorunların alkolden kaynaklandığını düşünse de, 1970’lerde babasının aslında nevrotik kişilik bozukluğundan muzdarip olduğunu öğrendi. Ailesi, yükselen Nazizm dalgasından endişelendiği için Danilo’yu üç yaşındayken Novi Sad’da bir Ortodoks kilisesinde vaftiz ettirdi. 1941’de Macaristan, Nazi birlikleriyle Yugoslavya’nın kuzeyini işgal edince, Eduard Kiş ailesini Macaristan’ın güneybatısındaki Kerkabarabás kasabasına yerleştirdi ve Danilo okula burada başladı. Macar yetkililerin Yahudileri Nazilere teslim etmek konusunda daha “gönülsüz” davranmaları dolayısıyla 1944’e dek Kiş ailesi sorun yaşamadı; fakat 1944’te Macar Yahudileri de kitleler halinde toplama kamplarına gönderilmeye başladı. Eduard Kiş de Auschwitz’e gönderilenler arasındaydı ve burada diğer pek çok akrabasıyla birlikte katledildi. Danilo, annesi ve kız kardeşiyle birlikte vaftiz belgesi sayesinde hayatta kalmış oldu. Babasının ölümü Danilo’nun hem kişisel hem de edebî yaşamını derinden etkiledi. 

Danilo Kiş savaştan sonra ailesiyle birlikte Yugoslavya’ya geri döndü. 1954’te liseden mezun olduktan sonra Belgrad Üniversitesi Edebiyat Bölümü’ne girdi. 1958’de karşılaştırmalı edebiyat bölümünden dereceyle mezun oldu ve yüksek lisans projesi için üniversitede kaldı. Aynı yıllarda Vidici dergisinin önde gelen yazarlarından biri oldu. 1962’de ilk iki romanı Mansarda ve Psalm 44 yayımlandı. Strasbourg Üniversitesi’nde okutman olarak 1973’e dek çalıştı. Buradaki görevi boyunca pek çok Fransızca eseri Sırpça ve Hırvatçaya tercüme etti. Başyapıt niteliğindeki Bahçe, Küller isimli otobiyografik romanı 1965’te yayımlandı. 

Eylül 1989’da, halsiz hissettiği için hastaneye gittiğinde akciğer kanseri teşhisi konuldu ve bir ay sonra da, 15 Ekim 1989’da 54 yaşında hayatını kaybetti. Kiş öldüğünde babasının Auschwitz’e gönderildiği yaştaydı.