Eco’dan İki Metin
8 ay önce
YAZAR VE OKUYUCU
Sadece kendileri için yazdıklarını söyleyenler. Bunu diyenlere itimat etmeyin. Sahtekâr, yalancı ve narsisttir onlar. Kendiniz için yazdığınız tek bir şey vardır: Alışveriş listesi. Almanız gereken şeyleri hatırlamanıza yardım eder ve alışverişi yaptıktan sonra artık yırtıp atabilirsiniz, çünkü artık kimsenin bir işine yaramaz. Bunun dışında yazdığı her şeyi birine bir şey söylemek için yazar insan.
Kendime sık sık sormuşumdur: Eğer bana, “Yarın büyük bir kozmik felaket olacak ve evreni yok edecek, böylece bugün yazdığın bir şeyi yarın kimse okumayacak”, deselerdi bugün yazdığım şeyi yine de yazar mıydım?
İçgüdüsel olarak ilk yanıtım “hayır”. Yazdığımı kimse okumayacaksa neden yazayım ki? İkinci içgüdümse “evet” diyor. Nedeni ise, “Kim bilir, belki de bir yıldız bu felaketten kurtulur ve gelecekte bu işaretleri birileri deşifre edip okur” gibi çaresizce bir umudu hâlâ besliyor olmamdır. Böylece yazmanın, kıyamet arifesinde bile olsa, hâlâ bir anlamı olurdu.
Yazan, yalnızca okuyucu için yazar. Sadece kendisi için yazdığını söyleyen sadece yalan söylemiyor; aynı zamanda korkutucu derecede tanrıtanımazdır. En katı seküler bakış açısından bile bu böyle. Gelecekteki bir okuyucuya seslenmeyen yazar mutsuz ve çaresiz bir yazardır.
SEVİNÇ VE HÜZÜN
Romanlarımı nasıl yazdığım konusunda söyleyecek başka bir şeyim yok. Şu hariç: Romanlarımın yazılması uzun yıllar almalı. Bir yılda bir roman yazanları asla anlamamışımdır; yazdıkları harika olabilir, tabii ki beğenirim ama onlara hiç gıpta etmem. Bir roman yazmanın güzelliği canlı maç güzelliği değil, bir banttan yayın güzelliğidir.
Ne zaman romanlarımdan birinin daha sonuna geldiğimi anlasam, hep keyfim kaçmış, sinirlenmişimdir. Eğer biraz daha devam edersem bunun kitabı sadece daha da kötüleştireceğini fark ettiğimde, -kendi iç mantığına göre- artık kitabın burada durmasının, böylece benim de orada durmamın zamanı geldiğini anlarım. Gerçek sevinç, güzellik, parça parça yarattığınız ve artık sizin olan bir dünyada altı, yedi, sekiz (ideali tabii ki sonsuza dek) yaşamaktır.
Roman bittiğinde hüzün başlar. Hemen bir diğerini yazmak istemenizin tek nedeni budur. Ama yazacağınız şey sizi orada beklemiyorsa, bir an önce gitmeye çalışmak sonuç vermeyecektir.
Kaynak: Eco, Sulla Letteratura.
Çeviri: Behlül Dündar